Khởi nghiệp sáng tạo –tiên phong để đón đầu trong kỷ nguyên số

Khởi nghiệp sáng tạo (startup) không còn là một khái niệm mới. Tuy nhiên, trong thời đại chuyển đổi số, khởi nghiệp sáng tạo đang được định nghĩa lại theo hướng ứng dụng và tối ưu hóa công nghệ số và mô hình kinh doanh đột phá để tạo ra giá trị gia tăng cho nền kinh tế. Các startup ngày nay không chỉ dừng lại ở việc đưa ra sản phẩm mới, mà còn phải tận dụng dữ liệu lớn (big data), trí tuệ nhân tạo (AI), điện toán đám mây, blockchain… nhằm tối ưu hóa hiệu suất hoạt động và mang đến trải nghiệm vượt trội cho người dùng.

Nước ta đã xác định phát triển doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo là một trong những chiến lược trọng tâm, đặc biệt trong giai đoạn 2021–2030, với mục tiêu xây dựng hệ sinh thái khởi nghiệp đổi mới sáng tạo quốc gia. Thực tế cho thấy, chuyển đổi số đã mở ra không gian mới với địa hạt rộng lớn cho startup phát triển, đặc biệt là tại các quốc gia đang phát triển như Việt Nam, nơi nhu cầu ứng dụng công nghệ vào đời sống và quản trị ngày càng gia tăng.

Cơ hội bứt phá trong kỷ nguyên số

Chuyển đổi số mang đến cho startup nhiều cơ hội chưa từng có. Trước hết là khả năng tiếp cận thị trường toàn cầu với chi phí thấp thông qua các nền tảng kỹ thuật số. Một ứng dụng được lập trình tốt có thể phục vụ hàng triệu người dùng trên toàn thế giới chỉ trong thời gian ngắn mà không cần mở rộng cơ sở hạ tầng vật lý.

Tiếp theo, công nghệ cho phép các startup tận dụng dữ liệu để hiểu rõ khách hàng, từ đó cá nhân hóa sản phẩm, dịch vụ nhằm gia tăng mức độ hài lòng và giữ chân người dùng. Các công cụ số cũng hỗ trợ tự động hóa quy trình, giảm chi phí vận hành và nâng cao năng suất.

Ngoài ra, hệ sinh thái khởi nghiệp tại Việt Nam ngày càng phát triển với sự tham gia của các quỹ đầu tư mạo hiểm, vườn ươm doanh nghiệp, tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp và các chính sách ưu đãi của Nhà nước. Đây là môi trường thuận lợi để các ý tưởng sáng tạo có điều kiện được hiện thực hóa.

Đặc biệt, sự phổ cập của internet và điện thoại thông minh tại Việt Nam (với tỷ lệ người dùng internet tương đối cao) đã tạo điều kiện cho các mô hình kinh doanh số dễ dàng tiếp cận người dùng cuối.

Những rào cản cần vượt qua

Mặc dù tiềm năng là rất lớn, nhưng khởi nghiệp sáng tạo trong bối cảnh chuyển đổi số tại Việt Nam vẫn còn đối mặt với nhiều thách thức.

Thứ nhất, trình độ công nghệ của nhiều startup còn hạn chế, thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao về công nghệ số. Phần lớn doanh nghiệp khởi nghiệp vẫn tập trung vào các giải pháp đơn giản, thiếu chiều sâu công nghệ, khó tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững.

Thứ hai, nguồn vốn cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo tuy đã được cải thiện nhưng vẫn chưa đáp ứng đủ nhu cầu thực tế. Các startup thường gặp khó trong giai đoạn "vùng trũng" – sau khi hết vốn tự có nhưng chưa đủ điều kiện để kêu gọi đầu tư lớn. Quá trình gọi vốn cũng yêu cầu startup phải có kỹ năng quản trị tài chính, minh bạch thông tin và tầm nhìn dài hạn – điều mà không phải nhóm sáng lập nào cũng sở hữu.

Thứ ba, hành lang pháp lý cho kinh tế số nói chung và startup công nghệ nói riêng còn nhiều điểm bỏ ngỏ. Các quy định về bảo vệ dữ liệu, sở hữu trí tuệ, giao dịch điện tử… chưa hoàn chỉnh, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc mở rộng quy mô, đặc biệt là với các mô hình mới như blockchain, AI, hay kinh tế chia sẻ.

Cuối cùng, môi trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt. Trong khi thị trường trong nước còn hạn chế, các startup phải đối mặt với áp lực từ những “gã khổng lồ” công nghệ quốc tế với tiềm lực tài chính và công nghệ vượt trội.

Chiến lược cần thiết để vững bước

Để tận dụng tốt cơ hội và vượt qua thách thức, các startup cần có chiến lược bài bản từ khâu ý tưởng, xây dựng sản phẩm, phát triển thị trường đến quản trị doanh nghiệp. Đặc biệt, cần đặt công nghệ là trung tâm trong chiến lược phát triển và đầu tư đúng mức vào hạ tầng kỹ thuật cũng như nhân lực số.

Bên cạnh đó, cần phát triển tư duy "mở" trong mô hình kinh doanh, linh hoạt trong thay đổi để thích ứng với biến động của thị trường. Việc liên kết với các đối tác trong hệ sinh thái – từ trường đại học, tổ chức nghiên cứu, đến doanh nghiệp lớn – sẽ giúp startup nâng cao năng lực và rút ngắn lộ trình thương mại hóa sản phẩm.

Khởi nghiệp sáng tạo trong bối cảnh chuyển đổi số không chỉ là cơ hội để các doanh nghiệp trẻ khẳng định vị thế mà còn là động lực quan trọng thúc đẩy nền kinh tế số của quốc gia. Tuy nhiên, để phát triển bền vững, các startup cần không ngừng đổi mới, đầu tư vào công nghệ lõi, nâng cao năng lực cạnh tranh và sẵn sàng thích ứng với những thách thức mới. Đây không chỉ là trách nhiệm của các doanh nghiệp khởi nghiệp, mà còn đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, xã hội và cộng đồng doanh nghiệp.

CastiHub tổng hợp